MaLatinism

Zvemukati

• Izvo zvakanyorwa sei?
• Mienzaniso yeLatinisms
• ChiLatin mazwi (nedudziro yawo)

Iyo latinisms Ndiwo mazwi uye zvirevo zvinobva muchiLatin uye zvinoshandiswa mumutauro wedu. Semuyenzaniso: aka, ditto, kugumisira.

ChiLatin ndiwo mutauro waishandiswa mukare Roma uye wakawedzera semutauro wesainzi uye semutauro wepamutemo mumhomho yeChechi yeKaturike.

Mitauro mizhinji yazvino uno inotora kubva muchiLatin, senge chiPutukezi, Spanish, chiCatalan neItaly. MaLatinism mazhinji anoshandiswa mumitauro yakasiyana siyana, kunyangwe iwo asina kutorwa kubva muchiLatin, seChirungu.

Iwo anotorwa semazwi ekune dzimwe nyika sezvo ari mazwi anobva kune mumwe mutauro uye anogamuchirwa mune mimwe mitauro.

• Onawo: Latin izwi pamusoro

Izvo zvakanyorwa sei?

Kunyangwe madudziro acho asiri kushandiswa muchiLatin, maLatinism ayo akave akaiswa muchiSpanish anoteerera kumitemo yekusimbisa uye kuisa maaccents pazvinenge zvakakodzera. Semuyenzaniso: zvasara (huwandu hwemari inopfuura mari), chikwata (chikamu chevapindi vaida kutanga chikamu cheboka), requiem (nziyo yemumhanzi yevakawanda vakafa).

Kune rimwe divi, chiLatinism chisiri chikamu chekutaura kwemazuva ese chinofanira kunge chakanyorwa italics kana makotesheni.

• Onawo: Minyengetero muchiLatin

Mienzaniso yeLatinisms

ChiLatin mazwi (nedudziro yawo)

1. Pane kupokana: Pane zvinopesana (inoshandiswa muhurukuro yeuzivi).
2. Pane iyo inopesana sensu: Nechikonzero chakapesana, munzira yakatarisana.
3. A divinis: Kure nehuMwari (hunoshandiswa muchirevo cheChechi yeKaturike uye rudzi rwechirango chakatemwa nesangano).
4. Fortiori: Nechimwe chikonzero.
5. A posteriori: Gare gare, mushure mezviitiko.
6. A priori: Pamberi pechiitiko.
7. Ab aeterno: Kubva nariini, kubvira kare.
8. Ab initio: Kubva pakutanga.
9. Ab intestate: Pasina kuita kuda. Inoshandiswa mundima yemutemo, kunyangwe kuumba izwi rimwe chete: gut. Mudyi wenhaka ndiye anogara nhaka yezvinhu zvemumwe munhu asina kuita chido, achitevera zviga zvemutemo wenyika yega yega pamatambudziko aya.
10. Mubayiro wechipiri: Yasvika padyo (iwo mubairo unoziva hunhu pasina kupa jackpot).
11. Ad calendas graecas: Kune ekarenda echiGiriki, kwezuva risingazivikanwe, for never.
12. Ad eternum: Zvachose.
13. Ad hoc: Kune izvi (inoshandiswa kuratidza izvo zvakagadzirirwa chimwe chinangwa).
14. Ad hominem: Yakanongedzwa kumunhu (inoshandiswa kureva nharo idzo, panzvimbo yekupokana nezvakataurwa nemupikisi mugakava, dzakazvipira kushoropodza muvengi).
15. Ad honorem: Chinzvimbo chinongobatsira chete kukudzwa (chinoshandiswa mumutauro wakajairika kuratidza mabasa asina muripo wezvemari).
16. Ad infinitum: Zvachose.
17. Ad nguva: Kwechinguva, zvenguva pfupi mamiriro.
18. Ad libitum: Pakuda, zviito zvinoitwa zvakasununguka (zvinoshandiswa mumunda wetsika kureva kududziro yemahara isina chekuita nezvinangwa zvevanyori).
19. Ad litteram: Chaizvoizvo.
20. Ad nauseam: Ad nauseam.
21. Ad personam: Mune munhu (anoshandiswa kutumira mameseji anofanirwa kuendeswa kune iye anotambira ari munhu).
22. Ad portas: Pamusuwo, chimwe chinhu chave kuda kuitika.
23. Addenda et corrigenda: Chii chekuwedzera nekugadzirisa (inoshandiswa muchinyorwa chemabhuku kana zvinyorwa zvedzidzo).
24. Alias: Inozivikanwa se.
25. Alma mater: Kurera amai (vaiwanzo kureva dzimba dzekufunda umo munhu akadzidziswa).
26. Alter ego: Mumwe wega (anoshandiswa zvakanyanya mukunyepedzera kureva hunhu hwakawanda kana mavara akafanana mupfungwa).
27. Horo: Space yakagadzirirwa kugarwa kwevateereri (fomu remahofisi rinoshandiswawo).
28. Bis: Kaviri (inoshandiswa mumitambo yemimhanzi kukumbira kutsiva).
29. Kembasi: Munda (zvinoreva zvivakwa zvemasangano edzidzo, kunyanya mayunivhesiti).
30. Kunakirwa zveipapo: Tora zuva racho.
31. Circa: AAround (inoshandiswa kumaka misi isinganyatso kuzivikanwa).
32. Cogito ergo sum: Ini ndinofunga, saka ndiri (iwo musimboti weuzivi hwaDescartes).
33. Kurwisa zvakasikwa: Kupesana nemasikirwo (anoshandiswawo sekupesana nemasikirwo, anoshandiswa zvese muchitendero, kureva zvivi zvakakura kwazvo, uye nemushonga, kune mamwe maitiro ekuvhiya).
34. Corpus: Seta (inoshandiswa kuratidza seti yakazara yezvinhu zvinodzidzwa).
35. Corpus delicti: Mutumbi wemhosva (zvinoreva zvese zvinhu uye zvinhu zvine chekuita nemhosva).
36. Chitendero: Zvitendero.
37. Cum laude: Nerumbidzo (inoshandiswa mune zvedzidzo seyakanyanya giredhi).
38. Chidimbu chehumbowo chemamiriro efundo ne kodzero: Hupenyu hwehupenyu (hunoshandiswa zvakare sekutangazve kana kutangazve, ndiro zita rinopihwa kune runyorwa rwemunhu rwehunyanzvi uye ruzivo rwezvidzidzo, inozivikanwawo seCV).
39. De facto: Muchokwadi (inoshandiswa kuratidza hurumende, miganhu kana kunyange hukama hwehukama uhwo, kunyangwe hazvo husina kusimbiswa zviri pamutemo, huripo kune zvese zvinangwa).
40. De jure: Nemutemo (inoratidza mamiriro epamutemo, zvinopesana ne "de facto").
41. Desideratum: Kunonyanyisa chishuwo (muhuwandu hwayo, desiderata, zvinoreva runyorwa rwechishuwo).
42. Deus ex machina: Mwari kubva kumuchina (munhandare mwari akatsigirwa nekireni yakashandiswa kugadzirisa mashiripiti matambudziko, parizvino inoshandiswa mukuongorora kwenyaya kuti ikwanise mhinduro dzekunze kune rwisano yepakati).
43. Dixit: Wataura.
44. Ego: Ini (inoshandiswa mune zvepfungwa).
45. Ergo: Naizvozvo.
46. Zvichingoenda zvakadaro: Uye zvakasara.
47. Ex nihilo: Yakagadzirwa kubva pakutanga (inoshandiswa muchitendero nehuzivi).
48. Ex novo: Zvakare.
49. Zvakananga: Kuti zvaitwa nemaune.
50. Mamwe madziro: Kunze kwemadziro (anoshandiswa kuratidza zvinoitika kunze kwenzvimbo).
51. Factotum: Inoita zvese (zvinoshandiswa kureva munhu anochengeta ese mabasa).
52. Kutaura kutaura: Pasina kunyatso kurongeka.
53. Habeas corpus: Muridzi wemuviri (unoshandiswa mumutemo sevimbiso yemugari wese kuti amire pamberi pemutongi kana dare).
54. Hic et nunc: Pano uye ikozvino (aigara achitaura kuti chiitiko chinoitika mune mamwe mamiriro azvino).
55. Homo erectus: Akarurama murume (ndiye mumwe wemadzitateguru e homo sapiens).
56. Homo sapiens: Murume anoziva (izita resainzi rerudzi rwevanhu).
57. Honoris causa: Zita rekuremekedza.
58. Ibid: Ipapo chaipo (inoshandiswa muzvinyorwa zvezvinyorwa kuti usadzokorora mareferenzi ezvinotaurwa).
59. Idem: Zvimwe chete.
60. Imago: Mufananidzo (unoshandiswa mu psychoanalysis kuratidza chitupa pamwe nekubatana kusaziva).
61. Mukusavapo: Mukusavapo (inoshandiswa mumutemo kana mumhan'ari akaedzwa uyo asina kumira pamberi pemutongi asipo).
62. Panzvimbo: Panzvimbo.
63. In vitro: Pane girazi (rinoshandiswa kuratidza mamwe marabhoritari maitiro).
64. Incognito: Kuziva kana kufunga (zvinoreva kuratidza kumusoro munzvimbo kana kuita chiito pasina mumwe munhu anoziva).
65. Ipso facto: Nechokwadi chaicho.
66. Magister: Master (parizvino inoshandiswa sehunyanzvi).
67. Tidal wave: Gungwa guru (raiwanzonongedza dambudziko hombe kana nyonganiso).
68. Memento mori: Yeuka kuti uchafa.
69. Memorandamu: Chii chekurangarira (sarudza iwo manotsi anoshandiswa sefaira kune ramangwana rezita).
70. Varume vane hutano mumuviri wakagwinya: Pfungwa dzakanaka mumuviri une hutano.
71. Modus operandi: Nzira yekushanda.
72. Modus vivendi: Nzira yekurarama.
73. Own motu: Iwe pachako danho.
74. Nunc et Semper: Iye zvino uye nguva dzose.
75. Opus: Nzvimbo yekuvaka.
76. Per capita: Nemusoro (unoshandiswa se "pamunhu wega").
77. Per se: Nayo pachayo.
78. Zvinyorwa: Mushure mekunge mave nemusi.
79. Tumira meridiem(PM): Mushure memasikati.
80. Post mortem: Mushure mekufa.
81. Simba: Unogona.
82. Quid pro quo: Kudzokorora, kuti chimwe chinhu chakapihwa mukutsinhana nechimwe chinhu.
83. Kazhinji avis: Shiri shoma (yaishandiswa kuratidza zvese zvisinganzwisisike kana kunze kweyakajairika).
84. Referendamu: Kubvunza (zvinoreva kubvunza kwakakurumbira kunoitika pamberi pechisarudzo).
85. Requiescat mukumhanya(RIP): Zorora murugare.
86. Res non verba: Chokwadi, kwete mazwi.
87. Rictus: Kuomarara (kureva grimace yemuromo).
88. Sic: Saka (inoshandiswa nepfungwa "chaiko" mushure mekutaura mazwi emumwe munhu).
89. Mamiriro ezvinhu: Nyika iripo.
90. Yakasimba sensu: Chaizvoizvo kutaura.
91. Sui generis: Kuzvida-genre (inoshandiswa kuratidza kuti chimwe chinhu chakanyanya kusarudzika kutariswa).
92. Tabula rasa: Tafura, isina chiratidzo, isina kunyorwa tafura (inogona kureva zivo yemumwe munhu usati watanga kudzidza kana kumweya wemunhu pakuzvarwa).
93. Ultimatum: Yekupedzisira yambiro.
94. Retro wade: Dzokera kure.
95. Semuyenzaniso: Semuyenzaniso.
96. Neimwe nzira: Pane zvinopesana, nenzira yakatarisana.
97. Vox populi: Izwi revanhu (raishandiswa kuratidza runyerekupe rwakakurumbira kana chimwe chinhu chisingazivikanwe zviri pamutemo nevose).

Tevera na: