Zvemukati
Isu tese takaona pane dzimwe nguva kuti kana tikakwira takamira mubhazi uye ikabhuroka kamwe kamwe, muviri wedu unowanzo "ramba uchifamba", izvo zvinotimanikidza kuti tikurumidze kubata chinhu chakasimba mukati mebhazi kuti chisadonha.
Izvi zvinoitika nekuti miviri inowanzo chengetedza yavo mamiriro, yekuzorora kana yekufamba, kunze kwekunge yaiswa pasi pechiito cheuto. Fizikiki inobvuma chiitiko ichi se "inertia".
Iyo inertia Iko kushora kunopikisana nenyaya kushandura mamiriro ayo ekuzorora kana kufamba, uye iyo nyika inongogadziriswa kana simba rikaita pavari. Zvinonzi muviri une inertia yakakura kupokana kukuru kwainopikisa kugadzirisa mamiriro ayo.
- Onawo: Yemahara kudonha uye kutwasuka kukanda
Mhando dze inertia
Fizikisi inosiyanisa pakati pemagetsi inertia uye thermal inertia:
- Zvokuimba inertia. Zvinoenderana nehuwandu hwehupfu. Iyo yakawandisa muviri ine, inertia yakawanda yainayo.
- Thermal inertia.Inoenzanisa kunetseka uko muviri unoshandura tembiricha yayo kana wasangana nemimwe miviri kana kana wapisa. Thermal inertia zvinoenderana nehukuru hwesimba, kudziya kwekupisa, uye kupisa kugona. Iyo yakanyanya kukura muviri ndeye, kushomeka kwekupisa kupisa kwainayo kana iyo yakanyanya kupisa huremo iyo yainayo, iyo inowedzera kupisa kwayo inertia.
- Onawo: Simba remagetsi
Mutemo wekutanga waNewton
Pfungwa ye inertia yakaverengerwa mumutemo wekutanga waNewton kana mutemo we inertia, zvinoenderana nekuti kana mutumbi usingaitwe nemauto emasimba, unoramba uchimhanya nekukwirisa uye negwara nguva dzese.
Zvisinei, zvinonakidza kucherechedza kuti pamberi paNewton, musayendisiti Galileo Galilei akange atosimudza pfungwa iyi nekupokana nemaonero aAristotelian mune rake basa.Nhaurirano pane maviri makuru masisitimu epasi, Ptolemaic neCopernican, kubva muna 1632.
Ikoko anoti (mumuromo weumwe weavo vatambi) kuti kana muviri ukatsvedza pamwe nendege yakanyorovera uye yakanyatsobwinyiswa, yaizoramba ichifamba.ad infinitum. Asi kana mutumbi uyu ukatsvedza pane wakatsiga nzvimbo, waizotambura nekuita kwesimba rinogona kuukonzera kuti ukurumidze kana kudzikira (zvinoenderana nekwauri kutungamira).
Saka Galileo akatofungidzira kuti mamiriro ezvinhu echisikirwo haasi eezororo chete, asi neayo enongedzo uye yunifomu inofamba, sekunge pasina mamwe masimba anoita.
- Onawo: Mutemo weChipiri waNewton
Yakabatana neiyi pfungwa yepanyama, kana ichitsanangura hunhu hwevanhu, iyo imwe zvinoreva izwi inertia rinowoneka, iro rinoshandiswa kune izvo zviitiko umo vanhu vasingaite chero chinhu nezve chimwe chinhu nekuda kwenyaya yekusazvibata, kubatirira kune zvakajairwa, kunyaradza kana kungozvisiya kuva sezvavari, izvo zvinowanzo kuve zviri nyore.
Mienzaniso ye inertia muhupenyu hwezuva nezuva
Mamiriro ezvinhu mazhinji ezuva nezuva anorondedzera zvinoitika zvepanyama zve inertia:
- Inertial chigaro mabhandi. Ivo vanokiya chete kana muviri uchiramba uchifamba kana paine kumira kamwe kamwe.
- Muchina wekuwacha neinotenderera. Dhiramu remuchina wekuwachisa rine maburi madiki ekuti kana ichitenderera kutambisa mbatya, madonhwe emvura ane kumhanya uye nekwakananga anoramba achifamba uye achipfuura nemumaburi. Izvo zvinonzi ipapo kuti inertia yemadonhwe, mamiriro ekufambisa avanazvo, anobatsira kubvisa mvura kubva mune hembe.
- Kubata bhora munhabvu.Kana mupfuri asingamiri nemaoko ake bhora rakaiswa neanorova weanopikisa timu, pachave nechinangwa. Bhora riri kufamba, nekuda kwayo inertia, richaramba richifamba kuenda mukati mechinangwa kunze kwekunge simba, remaoko emuchengeti wechiitiko mune rino, richiitadzisa.
- Kutengesa nebhasikoro. Tinogona kufambira mberi nebhasikoro redu maminetsi mashoma mushure mekukanyaira nekumira kuzviita, iyo inertia inoita kuti tifambire mberi kusvikira kukweshera kana kukwesana kuchikurira, ipapo bhasikoro rinomira.
- Yakaomeswa-yakabikwa mazai evha.Kana tiine zai mufiriji uye tisingazive kana riri mbishi kana kuti rakabikwa, tinorizorora pakaunda, tinoritendenura uye nemunwe tinoedza kurimisa: zai rakaomeswa rinomira ipapo nekuti zvemukati zvaro zvakasimba uye zvinoumba hwakazara negoko, zvekuti kana ukamisa goko, ndizvo zvinoitawo mukati. Nekudaro, kana zai iri mbishi, mvura irimo mukati haimire ipapo pamwe negobvu, asi icharamba ichifamba kwechinguva kwenguva yakareba nekuda kweinertia.
- Bvisa jira repatafura uye usiye zviri pamusoro pekuzorora patafura, munzvimbo imwechete. A classic mashiripiti hunyengeri hwakavakirwa inertia; kuti uzviite nenzira kwayo unofanirwa kudhonza jira repatafura pasi uye chinhu chinofanira kunge chiri chakareruka. Chinhu chakazorora pamusoro petafura inopesana neshanduko mune yayo mafambiro, inowanzo ramba yakamira.
- Iwo kupfura kunoitika mumabhiridha kana mudziva. Paunenge uchiedza kuwana macaroms, kutora mukana weiyo inertia yemabhora.
- Enderera na: Mutemo Wechitatu waNewton
